Artykuły
Jesień to czas prowadzenia wykopków ziemniaków. W związku z tym, że zbiór tych roślin okopowych w wielu miejscach został już zakończony, warto poruszyć kwestię ich przechowywania. W jaki sposób wyeliminować straty pojawiające się na etapie magazynowania naszych plonów oraz jakie reguły zagwarantują nam maksymalizację zysków?
Ziemniak jest gatunkiem rośliny, która z pewnością króluje na polskich stołach, jako smaczny, węglowodanowy element dużej ilości posiłków. Jedną z części ziemniaka, która najbardziej interesuje rolników z punktu widzenia produkcji żywności, jest z pewnością bulwa pędowa. Bulwy ziemniaków są magazynem skrobi, która jest głównym węglowodanem w diecie człowieka. Jak podają niektóre źródła, statystyczny Polak zjada w ciągu miesiąca około 3 kilogramów ziemniaków. Ogromne przywiązanie do stosowania tejże rośliny w kuchni jest tak ogromne, co w wielu przypadkach skutkuje zintensyfikowanym sposobem jej uprawy.
Bulwy ziemniaków zbierane są w okresie dostosowanym do konkretnego typu odmian. Wśród obecnie uprawianych ziemniaków wyróżnia się odmiany bardzo wczesne, wczesne, średniowczesne lub późne. Ich wykopki przeprowadzane są w większości przypadków od około 90 do 150 dnia zasadzenia. Najlepszym terminem do zbioru bulw ziemniaka jest okres od sierpnia do września, w zależności od panujących aktualnie warunków atmosferycznych, w głównej mierze przymrozków. W przypadku, jeśli temperatura nie spada poniżej 0 stopni Celsjusza, niektórzy gospodarze prowadzą wykopki nawet do pierwszej połowy października.
Jakość zjadanych przez nas ziemniaków zależy w dużej mierze od ich gatunków oraz poszczególnie wykonywanych zabiegów agrotechnicznych. Istotnym elementem, który również odgrywa kluczową rolę w jakości ziemniaków, jest ich przechowywanie. To właśnie od niego w dużej mierze zależy ilość sprzedawanych plonów oraz długość możliwego czasu magazynowania. Ponadto dla wielu gospodarzy etap przechowywania może stanowić trudny element dbania o plony, bowiem to właśnie w tym momencie procesu technologicznego dochodzi do sporych strat jakościowych oraz ilościowych.
Odpowiednio zebrane i przewiezione do punktu magazynowania ziemniaki poddawane są procesom osuszania, które odbywa się w temperaturze od 12 do 18 stopni Celsjusza, przy sporej wilgotności powietrza, maksymalnie do 95%. Ziemniaki osuszane są średnio 17 godzin na dobę. Dojrzewanie to kolejny etap przygotowawczy ziemniaków do składowania. Przeprowadza się go w podobnej temperaturze i wilgotności powietrza co osuszanie bulw, jednak średni czas wietrzenia ziemniaków jest inny. Przyjmuje się, że wynosi on od 1 do 4 godzin na dobę dla wszystkich typów ziemniaka. Kolejnym etapem łańcucha produkcji bulw ziemniaków jest ich schładzanie w temperaturze do 1 stopnia Celsjusza. Średni czas wietrzenia dla tego etapu wynosi średnio 8 godzin na dobę przy równoczesnym pozostawieniu wilgotności powietrza na poziomie z wcześniejszego etapu.
Tak przygotowane bulwy ziemniaków można przechowywać nawet do 8 miesięcy w warunkach stałej wilgotności powietrza wynoszącej do 95% oraz przy zapewnieniu wietrzenia do 6 godzin na dobę. Warto pamiętać, że w celu utrzymania najwyższej świeżości ziemniaków właściciele magazynu powinni zadbać o przechowywanie ziemniaków w odpowiednie temperaturze, która zależy w dużej mierze od rodzaju pozyskanych roślin. Dla przykładu ziemniaki na wykorzystanie do przemysłu spożywczego muszą być przechowywane w temperaturze do 8 stopni Celsjusza, natomiast ziemniaki przemysłowe poradzą sobie w świetny sposób w 4 stopniach Celsjusza.
W celu zapobiegnięcia zubożenia cennych parametrów zebranych bulw ziemniaków warto pamiętać o kilku regułach magazynowania ich, które pomogą uchronić nas przed licznymi stratami finansowymi. Warto pamiętać, że wiele procesów, na drodze których w bulwie ziemniaka ubywa ogólnej masy, posiada podłoże naturalne. Typowe ubytki związane z fundamentalnymi procesami życiowymi roślin takimi jak oddychanie lub transpiracja są nieodzowną częścią strat procesu przechowywania. Na tym etapie możemy liczyć się ze stratami suchej masy i składników odżywczych. Świeżo wykopane bulwy emitują sporą ilość ciepła, a same procesy życiowe ziemniaków mogą utrzymywać się nawet do kilkunastu dni od ich zbioru. Dzieje się to za sprawą faktu, iż bezpośrednio pozyskane z ziemi ziemniaki nie są w stanie wykształcić grubej warstwy ochronnej, która umożliwiłaby im zmniejszenie parowania oraz przyśpieszenie wejścia w stan spoczynku.
Warto pamiętać, że podczas oddychania, bulwy ziemniaków mogą wydzielać niewielkie ilości dwutlenku węgla, który w niektórych przypadkach może przyczyniać się do inicjowania procesów gnilnych. Niewietrzone i zawilgocone pomieszczenie do przechowywania ziemniaków może nieść za sobą rozwój wielu szkodliwych chorób np. suchą lub mokrą zgniliznę, zarazę ziemniaka, parch, a także fomozę. W celu zapobiegania rozwojowi szkodliwych patogenów warto wyposażyć miejsce przechowywania w odpowiedni mechanizm wentylacyjny, który zadba o prawidłową cyrkulację powietrza w magazynie.