Artykuły
Nowoczesne techniki rolnictwa XXI wieku zakładają wdrażanie coraz to bardziej innowacyjnych rozwiązań mogących przyczynić się do zwiększenia wydajności produkcji roślinnej i zwierzęcej, ograniczając przy tym zużycie elementów środowiska naturalnego. W wielu przypadkach sięgają one do sprawdzonych metod rolnictwa bazującego na lokalnym rozpatrywaniu zasobów i wymagań środowiska. Dzięki temu, w obrębie danego gospodarstwa możemy uzyskać znaczną poprawę właściwości gleby, co przekłada się na daleko idące korzyści ekonomiczne.
Rolnictwo konserwujące znane pod wieloma terminami, w obecnym czasie zyskuje na popularności, szczególnie w kontekście szukania rozwiązań mających stanowić remedium na problemy współczesnego świata, związane w dużej mierze z zubożaniem się składników pokarmowych w glebach oraz pogorszeniem ich właściwości wodno-powietrznych. Wszelkie innowacje wprowadzane w obszar rolnictwa mające na celu zwiększenie jego wydajności, przy jednoczesnym ograniczeniu rabunkowych sposobów gospodarowania zasobami środowiska przyczynia się korzystnie dla ludzkiej populacji, nie tylko ze względu na wymiar finansowy, jednak również z uwagi na kwestię poszanowania naturalnych procesów regulujących przyrodę.
Strategia rolnictwa konserwującego zakłada zadbanie o jak najwyższy udział materii organicznej zakumulowanej w glebie oraz wszelkim zabiegom agrotechnicznym przyczyniającym się do osiągnięcia tego celu. Kwestią nadrzędną w konserwujących zabiegach agrotechnicznych jest zminimalizowanie erozji, a także degradacji gleby. Dążenie do utrzymywania wysokiego poziomu materii organicznej w glebie ma niezwykle pozytywne aspekty, wykraczające daleko w przyszłość, pozostawiając optymalne środowisko życia dalszym pokoleniom.
Zgodnie z podstawowymi definicjami wyznaczanymi przez ekspertów w zakresie produkcji rolniczej, rolnictwo konserwujące odchodzi w całkowitym stopniu od prowadzenia upraw w systemie orki z wykorzystaniem pługu powodującego odwracanie gleby. Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) w swej definicji rolnictwa konserwującego zaznacza jasno, że jest to system rolnictwa, który promuje minimalne naruszanie gleby (tj. brak orki), utrzymanie trwałej pokrywy glebowej i dywersyfikację gatunków roślin. Ponadto, system rolnictwa konserwującego ma na celu zwiększanie różnorodności biologicznej i promowanie naturalnych procesów biologicznych nad i pod powierzchnią ziemi, co przyczynia się do zwiększenia efektywności wykorzystania wody i składników odżywczych oraz zmierza do ulepszonej i zrównoważonej produkcji roślinnej.
U podstaw rolnictwa konserwującego stoi więc jak największa troska o wysoki udział materii organicznej w glebie, stanowiący największy rezerwuar związków na bazie węgla. To właśnie jej poziom decyduje o żyzności danego stanowiska, a w dobie szybko postępującego wyjaławiania się gleby zainteresowanie wszelkimi zabiegami poprawiającymi parametry bogactwa składników odżywczych dostępnych dla roślin jest jednym z obowiązków gospodarzy odpowiedzialnie zarządzających pracami polowymi.
Niezwykle ważnym aspektem rolnictwa konserwującego jest pozostawianie odpowiedniej ilości pokrywy roślinnej wprowadzanej na obszar pola za pośrednictwem planowania mulczowania, międzyplonów czy poplonów. Wprowadzanie okrywy zielonej na obszarze gospodarstwa rolnego wiąże się z szeregiem pozytywnych aspektów m.in. ograniczeniem nawożenia gleby w niektóre pierwiastki cenne dla roślin np. azot czy zmniejszenie erozji wodnej i powietrznej w obrębie powierzchni pola. Dodatkowo wprowadzanie rozmaitych gatunków roślin na obszarze danego gospodarstwa przyczynia się do zachowania wysokiej bioróżnorodności środowiska i zapewnia wyższą odporność ekosystemu pod kątem ulegania presji szkodników i chorób. Takie systemy stanowią stabilną podstawę rozwoju zdrowych i dobrze odżywionych roślin, zwiększając tym samym wydajność ich plonowania.
Jak podkreśla sprawozdanie specjalne wydane przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) „Zmiana klimatu i grunty” w 2019 roku to właśnie rolnictwo ochronne stanowi jeden z podstawowych elementów adaptacyjnych produkcji roślinnej, którego celem jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom postępujących zmian klimatycznych. Zgodnie z informacją przekazaną przez ekspertów FAO, gospodarze wdrażający system rolnictwa konserwującego mogą zaoszczędzić od 30% do 40% czasu pracy, ograniczając również zużycie paliwa oraz ograniczając koszty konserwatorskie maszyn i innych urządzeń rolniczych.