Przywykliśmy do stosowania w kuchni najpopularniejszego w naszym kraju oleju rzepakowego, ewentualnie słonecznikowego. Może od święta na naszych stołach gości oliwa. Na tym jednak lista gatunków roślin oleistych uprawianych na całym świecie się nie kończy, ale dopiero zaczyna! Niektóre z nich wykorzystuje się do pozyskiwania oleju przemysłowego. Inne posiadają niezwykłe właściwości zdrowotne, które warto wykorzystać w zdrowej diecie.

Nasiona palmy olejowej zawierają nawet 70% tłuszczu. Nie posiadają one jednak żadnych specjalnych walorów odżywczych, składają się głównie z tłuszczów nasyconych, które w nadmiarze nie są korzystne dla zdrowia. W strefie tropikalnej nasiona palmy olejowej są podstawowym składnikiem diety – z uwagi na wysoką koncentrację tłuszczu, mają wysoką wartość energetyczną. Produkuje się z nich również olej palmowy (raczej niepożądany w produktach spożywczych) oraz margarynę. Ponadto tłuszcz palmowy jest surowcem do produkcji mydeł oraz innych kosmetyków, smarów, świec. Nic się nie marnuje – wytłoki po produkcji oleju palmowego przeznacza się na paszę dla zwierząt.

Rośliną oleistą o bardzo różnorodnym zastosowaniu jest palma kokosowa. Ludność w strefie klimatu tropikalnego wykorzystywała każdy jej element, na przykład do budowy domów czy łódek. Liśćmi palmowymi okrywano dachy, z wytrzymałego drewna wciąż produkuje się meble bądź tworzy kładki oraz mosty. Obecnie, w dobie postępu cywilizacyjnego,  takie zastosowanie traci na znaczeniu. Palma kokosowa pozostaje jednak rośliną o bardzo istotnym znaczeniu gospodarczym. Jej owoc, czyli kokos, zawiera dużo nasyconych kwasów tłuszczowych (posiada wysoką wartość energetyczną), jest bogatym źródłem witaminy C , żelaza, potasu oraz aminokwasów. Miąższ orzecha jada się na surowo, po wysuszeniu albo po ugotowaniu. Pije się również mleko kokosowe lub wykorzystuje je jako składnik potraw. Z soku naciętych kwiatostanów palmy wytwarza się wino kokosowe. Kopra, czyli suszony miąższ orzechów zawiera ok. 63% tłuszczu, dlatego produkuje się z nich olej.

Znacznie wartościowszą rośliną oleistą od dwóch wyżej wspomnianych jest sezam. Z jego nasion otrzymuje się jadalny olej sezamowy, który jest tłoczony na zimno. Jest on surowcem do produkcji margaryny. W cukiernictwie sezam służy do wyrobu chałwy i ciastek – sezamków. Piekarnie wykorzystują ziarno sezamowe do posypywania pieczywa dla smaku czy aromatu. Pozostałe po tłoczeniu makuchy zawierają łatwo przyswajalne składniki i są szeroko wykorzystywane w kuchni orientalnej. Makuchy sezamowe stanowią doskonałą paszę treściwą dla wszystkich zwierząt gospodarczych.W kosmetyce wykorzystuje się olej ekstrahowany lub z drugiego tłoczenia służący m.in. do wyrobu wysokogatunkowych mydeł.  Olej sezamowy łagodzi dolegliwości skórne, wzmacnia włosy i paznokcie, zmiękcza i nawilża skórę. Z kwiatów sezamu otrzymuje się olejek eteryczny, wykorzystywany w przemyśle perfumeryjnym. Zawartość tłuszczu w ziarnie sezamu wynosi ok. 50%.

Podobną zawartość tłuszczu ma orzech ziemny, którego orzechy spożywa się w stanie surowym (popularna przekąska), stosuje jako dodatek do wielu potraw, wyrobów cukierniczych i muesli. Z orzeszków ziemnych tłoczy się również olej, który dodaje się do sałatek,  margaryny oraz wykorzystuje do produkcji masła orzechowego. Należy jednak pamiętać, że orzechy silnie uczulają.

Pamiętajmy także o krokoszu barwierskim. Roślinę stosuje się jako zioło w medycynie naturalnej. Produkuje się z niej również olej spożywczy, a także olej wykorzystywany do wyrobu mydeł, pokostu i laku.

Rośliną oleistą jest również katran abisyński, którego uprawa nie ma w Polsce większego znaczenia. Jego owocki zawierają do 36%, a nasiona pozbawione okrywy owocowej do 50% tłuszczu. Produkuje się z nich olej spożywczy. Roślina znajduje również zastosowanie w przemyśle metalurgicznym i paliwowym.