Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum) występuje bardzo powszechnie w całej Europie oraz północnej Azji. W Polsce również jest dość powszechny, objęty częściową ochroną gatunkową. Głownie uprawiany jest jako roślina ozdobna. Choć z powodzeniem możemy wykorzystać go także w kuchni. Przyjrzyjmy się bliżej zastosowaniom czosnku niedźwiedziego.

Czosnek jest rośliną trwałą. Kwitnie od kwietnia do maja. Rośnie głównie na stanowiskach wilgotnych, podmokłych, zacienionych i lekko kwaśnych. Najczęściej możemy go spotkać w górskich lasach liściastych. Jest mrozoodporny. Oprócz niewątpliwych wartości dekoracyjnych, czosnek odznacza się również cennymi wartościami odżywczymi. Zawiera witaminę C, E oraz prowitaminę A. Poza tym jest bogaty w sole mineralne fosforu, potasu i magnezu. Posiada wysoki poziom żelaza. Dla porównania, czosnek pospolity (Allium sativum) zawiera go aż o 30 % mniej.

Co szczególnie interesujące, zwłaszcza pod względem ekologicznym, nasiona w łupinie nasiennej czosnku niedźwiedziego wytwarzają tzw. ciałko tłuszczowe, obfite w tłuszcze i węglowodany. Jest to doskonały pokarm dla mrówek, które przenosząc nasiona do mrowisk, przyczyniają się do rozprzestrzeniania gatunku.

ZASTOSOWANIE

Czosnek niedźwiedzi ma działanie antyseptyczne, antybiotyczne oraz przeciwgrzybiczne. Jest bardzo przydatny przy leczeniu chorób górnych dróg oddechowych.

Ten gatunek czosnku ma o wiele silniejszy aromat niż czosnek pospolity, choć jego właściwości lecznicze są odrobinę słabsze. Liście czosnku niedźwiedziego można wykorzystać jako składnik wiosennych zup oraz sałatek. Można doprawiać nim również duszone warzywa, sosy i masła ziołowe. Liście razem z cebulką używane są do kiszenia. Można je także marynować w oliwie.

Czosnek niedźwiedzi należy używać przede wszystkim, gdy jest świeży! Suszony traci swoje wartościowe substancje czynne. Bardzo łatwo rozmnaża się przez nasiona lub cebulki (jesienią). Liście zbiera się przed kwitnieniem - w kwietniu i maju, cebule - we wrześniu i październiku.

Literatura:

Halarewicz A. Atlas ziół. Kulinarne wykorzystanie roślin dziko rosnących, Wydawnictwo SBM, Warszawa 2015.