Bujatria (z j. greckiego) oznacza lecznictwo bydła. Opiera się ona na praktyce weterynaryjnej oraz wynikach badań naukowych, obejmujących żywienie, utrzymanie i hodowlę oraz użytkowość i opiekę.

Dlaczego to takie istotne? W krajach rozwijających się mamy do czynienia z niską produktywnością bydła w porównaniu z krajami rozwiniętymi, co spowodowane jest rozwojem bujatrii i ośrodków z nią związanymi (takie jak założone w 1962 roku Światowe Towarzystwo Bujatryczne).

Duże przeżuwacze są najważniejszymi zwierzętami użytkowymi. Bydło domowe lepiej niż inne zwierzęta nadaje się do przetwarzania na wysokowartościowe białko pochodzenia zwierzęcego i dlatego pokrywa ono ponad połowę globalnego zapotrzebowania na wyżej wymienione białko. Chodzi tutaj o takie produkty jak mleko i jego produkty oraz mięso.

Na około 6 miliardów ludzi (1990r.) przypadało 1,3 miliarda sztuk bydła, przy czym w krajach zachodnich znajdowało się jedynie 24% udomowionego bydła i 22% krów mlecznych, a mimo to dostarczały one 53% ogólnej produkcji wołowiny i 58% mleka krowiego. To pokazuje, jak ważny jest rozwój bujatrii – odpowiada ona za wydajność produkcji i utrzymanie hodowli.

Specjaliści w dziedzinie bujatrii muszą mierzyć się z wieloma schorzeniami i chorobami bydła. Poniżej określone zostały najczęściej występujące.

Podkliniczna kwasica żwacza. To utrzymująca się regularnie przez długi czas (lub nawracająca) nadkwaśność treści przedżołądków na skutek intensywnej produkcji lotnych kwasów tłuszczowych. Długotrwałe zakwaszenie treści przedżołądków skutkuje schorzeniami narządowymi i zaburzeniami przemiany materii. Powodem choroby jest żywienie paszą zbożową lub dawkami zawierającymi dużo węglowodanów łatwostrawnych. Szczególnie zagrożone są krowy cielne w okresie okołoporodowej zmiany diety oraz w okresie wysokiej wydajności mlecznej (w czasie zwiększonego zapotrzebowania na mleko).

Ketoza. Jest skutkiem niewystarczalnego zapewnienia dawki energii w okresie początku laktacji – czyli wtedy, gdy zapotrzebowanie energetyczne znacznie wzrasta. Uaktywniony zostaje konkurencyjny proces metaboliczny w stosunku do glukoneogenezy – lipoliza i spalanie tłuszczów. Objawami ketozy mogą być: utrata apetytu, spadek masy ciała oraz spadek mleczności. Ketoza ma także negatywny wpływ na płodność. Choroba indukowana jest przez niedobory żywieniowe (pasza o niedostatecznej wartości jakościowej lub zbyt mała jej ilość), a także zbyt dobre odżywianie krów w okresie zasuszenia.

Zapalenie gruczołu mlekowego (masttsi. Choroba krów najistotniej wpływająca na straty ekonomiczne hodowców bydła. Występuje w dwóch postaciach: klinicznej i podklinicznej. Kliniczna obejmuje chemiczne, fzyczne, a także bakteriologiczne zmiany w mleku oraz zmiany patologiczne w tkance gruczołowej. Postać podkliniczna nie wpływa na skład mleka oraz zmiany wymienia. Leczenie oraz działania proflaktyczne mastitis stanowi antybiotykoterapia, która odgrywa znaczącą rolę w jej kontrolowaniu poprzez redukowanie poziomu zakażeń w stadzie i zapobieganie nowym zakażeniom. Źródło: Gerrit Dirksen, Hans-Dieter Gründer, Mattaeus Stöber „Ctoroby wewnętrzne i ctirurgia bydła. Tom I i II” wyd. GALAKTYKA, 2005