Nowoczesna biotechnologia co dzień szokuje nas swoimi osiągnięciami. Przeprowadzanie najbardziej skomplikowanych manipulacji genetycznych, o których nie śniło się ludziom jeszcze w ubiegłym wieku, staje się rzeczywistością. Nie powinno zatem nikogo dziwić, że możliwe jest stworzenie nasiona z probówki. Jak powstają sztuczne nasiona i jakie jest ich zastosowanie?

            Sztuczne nasiona otrzymuje się metodami biotechnologicznymi w hodowli in vitro (w probówce). Pierwszym etapem procesu produkcyjnego jest uzyskanie zarodków roślinnych, które w sprzyjających warunkach będą zdolne do dania początku pełnowartościowej, dojrzałej roślinie. Podstawową i najczęściej w tym celu wykorzystywaną metodą jest embriogeneza somatyczna. Bazuje ona na zdolności każdej żywej, posiadającej jądro komórki roślinnej do odróżnicowania się i przechodzenia podziałów, które są procesem twórczym nowych tkanek.

            Sam zarodek wetknięty w glebę nie miałby jednak szans na dalszy rozwój. Szybko uległby zniszczeniu na skutek działania warunków środowiska. Dlatego należy stworzyć mu w sposób sztuczny mechanizmy ochronne, w które wyposażone jest normalne nasiono. Służy do tego kapsułkowanie, polegające na umieszczeniu nasiona wraz z pożywką będącą źródłem substancji odżywczych niezbędnych młodej roślinie do rozwoju na początkowym etapie życia oraz substancjami ochronnymi w hydrożelowej kapsułce zbudowanej najczęściej z alginianu wapnia.

            Rzecz jasna tworzenie sztucznych nasion jest bardzo pracochłonne i dużo kosztuje. Z tego względu nie wykorzystuje się go powszechnie. Jaki byłby sens produkowania sztucznych nasion żyta, skoro jego ziarniaki tak łatwo możemy otrzymać metodami naturalnego rozmnażania?

            Jak na razie technologia ta zarezerwowana jest głównie dla rozmnażania odmian roślin ozdobnych i sadowniczych – tam, gdzie plantatorom zależy na otrzymaniu wysokiej jakości roślin potomnych o identycznym genotypie, jak u rośliny matecznej. Rozmnażanie płciowe łączy się bowiem z nieuniknionym procesem przetasowania genów obu organizmów rodzicielskich – formy żeńskiej i męskiej. Potomstwo powstałe w ten sposób stanowi mieszankę obu genotypów, wzbogaconą jeszcze o ewentualne mutacje. W przypadku sztucznych nasion uzyskiwane rośliny potomne pod względem genetycznym niczym nie różnią się od organizmu macierzystego – pochodzą wszakże z podziałów jego własnych komórek.