Hasło - mocowocTM – to czyste zdrowie prosto z Twojego ogrodu – to akcja szkółki Grąbczewscy z Runowa koło Warszawy. Akcja ta rozpoczęła się wiosna 2011 roku i jej głównym celem jest zwrócenie uwagi na 8 specjalnie wyselekcjonowanych roślin, które zapewniają:
- moc zdrowia – lecząc i podnosząc odporność, a w razie potrzeby – potencję,
- moc piękna – ciesząc bogactwem barw i zapachów,
- moc smaku – prosto z krzaka i jako baza dla dżemów, nalewek i innych przetworów.
O skarbach ogrodu polecanych przez szkółkę Grąbczewscy, w czasie Wystawy „Zieleń to życie” opowiadał Wojciech Grąbczewski.
Do owoców tych należy:
- Jagoda Goji (kolcowój zwyczajny - Lycium barbarum) – spożywanie owoców Goji opóźnia procesy starzenia, oczyszcza krew, wzmacnia oczy, mięśnie i kości (hamuje osteoporozę), poprawia potencję, wzmacnia organizm, działa przeciwnowotworowo. Dodaje się je do potraw i spożywa jako przekąskę, bezpośrednio lub jako smaczny dodatek do muesli, wypieków i deserów. Owoce dojrzewają od sierpnia do października. Można je zjadać prosto z krzewu, jak i suszyć na słońcu. Goji jest silnie rosnącym krzewem o wzniosłym kształcie, dorastającym do 2 metrów wysokości. Delikatne, białe i fioletowe kwiaty zdobią krzew przez całe lato, od maja do sierpnia. Zapylenie, prowadzące do zawiązywania owoców odbywa się dzięki owadom i następuje samoczynnie. Sadzenie większej ilości krzewów w sąsiedztwie zwiększa plonowanie. Owoce mają interesujący elipsoidalny kształt, 1-2cm długości i intensywny, czerwono-pomarańczowy kolor. Goji może rosnąć w ogrodach i w dużych donicach balkonowych. Rośliny sprawdzają się jako naturalne żywopłoty, można nimi umacniać grunt na skarpach;
- Pigwowiec japoński ‘Cido’ (Chaenomeles japonica) - owoce zawierają błonnik, kwasy organiczne, flawonoidy, antocyjany i ponad dwukrotnie więcej witaminy C niż cytryna. Pigwowiec działa przeciwutleniająco, przeciwwirusowo, hamuje rozwój cukrzycy, obniża cholesterol, wzmacnia odporność. Owoce pigwowca przypominają żółte jabłuszka. Doskonale nadają się na konfitury, galaretki, nalewki. Marmolady i dżemy z pigwowca mają niepowtarzalny cytrynowy aromat i cechuje je duża zawartość witaminy C. Z pigwowca można sporządzić syrop, który doskonale zastępuje w herbacie cytrynę. Gatunek ten należy do najbardziej dekoracyjnych krzewów liściastych ze względu na liczne i duże kwiaty rozwijające się wczesną wiosną, jednocześnie z rozwojem liści. Owoce dojrzewają od września. Mogą być zbierane sukcesywnie jesienią i zimą. Miniaturowy krzew ‘Cido’ nadaje się do mini ogródków, choć rodzi pokaźne zbiory. Świetnie rośnie na słonecznych skarpach, skalnikach, nie jest wybredny co do gleby. Dorasta do 1,5m wysokości – nadaje się także na niskie, naturalne żywopłoty;
- Aronia czarna ‘Viking’ (Aronia melanocarpa) - uważana jest za jeden z najzdrowszych owoców jagodowych na świecie. Zawiera mikroelementy w formie dobrze przyswajalnej, dużo witamin, substancje biologicznie aktywne. Działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, antyoksydacyjnie i antyrakowo. Aronia została przez naukowców okrzyknięta antyoksydacyjnym hitem i wywołała rewolucję w dziedzinie kosmetologii i farmacji. Z owoców aronii można przygotowywać smaczne przetwory: soki, dżemy, powidła, galaretki, marmolady. Ze względu na piękne barwy, Aronia uprawiana jest coraz częściej w ogrodach jako roślina ozdobna;
- Róża japońska (Rosa rugosa) - jest rośliną tradycyjnie wykorzystywaną w lecznictwie. Jest aż 20 razy bogatsza w witaminę C niż cytryna. Dlatego już 1-3 owoce róży pokrywają dziennie zapotrzebowanie człowieka na tę witaminę. Róża działa wzmacniająco, zwalcza infekcje w układzie trawiennym, łagodzi skutki kuracji antybiotykowej, pomaga usunąć toksyny z organizmu, leczy przeziębienia i objawy grypowe, katar i nieżyty oskrzeli. Robi się z niej jedną z najlepszych konfitur na świecie, która dostarcza w 100 g ogromną ilość, bo 800-900 mg witaminy C. Zdobi ogród przez niemal cały sezon, obsypana pachnącymi kwiatami, a później owocami. Jest to krzew dorastający do 1,5-2 m wysokości, o jasnozielonych, pomarszczonych liściach, o grubych, wyprostowanych kolczastych pędach, z licznymi rozłogami. Liście zielone latem, jasno żółte jesienią. Kwiaty duże, pachnące, intensywnie różowe, niekiedy białe, pojawiają się od maja do jesieni. Owoce mają kształt spłaszczonej kuli, są duże, szerokie, czerwone, błyszczące. Możemy je zbierać od lipca do października;
- Borówka brusznica ‘Koralle’ (Vaccinium vitis-idea) - owoce polepszają samopoczucie, wzmagają procesy odpornościowe i są bardzo skuteczne w walce z otyłością. Zawierają dużo witaminy C, karotenoidy, garbniki, antocyjany i sterole. Działają leczniczo na skórę i prostatę, zapobiegają stłuszczeniu serca oraz wątroby, zapobiegają rozwojowi miażdżycy. Działają przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo. Z owoców tej borówki przygotowuje się smaczne konfitury, dżemy, soki oraz syropy. Owoce ‘Koralle’ są duże i jak sugeruje nazwa, koralowe, a przez to niezwykle ozdobne. Krzewinka ma drobne listki i małe, delikatne kwiaty. Kwitnie dwa razy w ciągu sezonu. Latem ozdobę stanowią jednocześnie, błyszczące, czerwone owoce i śnieżnobiałe, delikatne kwiaty. Jesienią ozdobne pędy i błyszczące borówki dojrzewające w słońcu. Liście i pędy stanowią ozdobę zacisznych zakątków albo mini ogródków, donic na tarasach i balkonach. Doskonale sprawdza się na nawadnianych wrzosowiskach i skalniakach, także jako zimozielony, gęsty dywan pod okapem większych roślin i do donic balkonowych. Borówka ‘Koralle’ nazywana jest również borówką czerwoną, ze względu na barwę czerwonych jagód lub niekiedy borówką wiecznozieloną, ponieważ jej skórzaste liście nie opadają na zimę;
- Jagoda kamczacka (suchodrzew jadalny - Lonicera kamtschatica) – jagody pozwalają zachować dobrą kondycję, sprawność fizyczną, urodę oraz młodość. Zawierają: witaminy, minerały, polifenole działające przeciwutleniająco i kwasy organiczne. Wzmacniają naczynia krwionośne, hamują krwotoki, obniżają ciśnienie krwi, łagodzą dolegliwości żołądkowe, pomagają w walce z nowotworami i starzeniem się organizmu, odtruwają organizm. Smakują doskonale spożywane jako dodatek do sałatek owocowych, lodów, pierogów czy wypieków. Można z nich przygotowywać domowe przetwory. Jest zwartym, gęstym krzewem, dobrze krzewiącym się bez przycinania. Doskonałym do małych ogrodów, rosnącym wolno, a po 10 latach dorastającym zaledwie do wysokości 1,5 metra. Kwitnie w kwietniu i już po kilku tygodniach rodzi duże, ciemnoniebieskie, cylindryczne owoce pokryte woskowym nalotem. Owoce są smaczne, soczyste, słodko-kwaśne. Dorosłe krzewy rodzą około 2 kg jagód rocznie;
- Borówka wysoka ‘Chandler’ (Vaccinium corymbosum) - została okrzyknięta „owocem XXI wieku” dzięki jej właściwościom antyoksydacyjnym przeciwdziałającym występowaniu chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów. Borówki zawierają: antocyjany, kwasy organiczne, flawonoidy, karotenoidy, minerały i witaminy: A, B, PP, C, E, D. Szklanka świeżych owoców pokrywa aż 1/3 dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Borówki dobrze smakują jako dodatek do lodów, muesli, jogurtu lub podawane z bitą śmietaną. Bardzo popularne są dżemy i konfitury z borówek. Jest ulubionym owocem dzieci, łatwym do zbierania, bo wielkości czereśni. Owoce borówki mają lekko błękitny odcień, co zawdzięczamy antocjanom, które przy okazji poprawiają także mikrokrążenie w naszych gałkach ocznych i polepszają widzenie, tak abyśmy mogli jeszcze pełniej napawać się pięknem roślin;
- Żurawina wielkoowocowa ‘Pilgrim’ (Vaccinium macrocarpum) - zyskała ogromną popularność jako słodka przekąska z licznymi właściwościami leczniczymi. Zawiera witaminy C, B, A, E oraz naturalny antybiotyk o działaniu bakteriobójczym i grzybobójczym. Działa leczniczo na jaskrę, wspomagająco na układ krążenia i serce. Hamuje procesy starzenia się skóry, ogranicza rozwój chorób układu krążenia, cukrzycy, chorób reumatycznych i niektórych nowotworów. Żurawina jest popularnym składnikiem kosmetyków naturalnych. Owoce żurawiny w sztuce kulinarnej znane są najlepiej jako wyśmienity dodatek do pieczonych mięs i grillowanych serów. ‘Pilgrim’ jest ozdobą ogrodu przez cały rok. Jest to niska, wiecznie zielona, okrywowa krzewinka, pełzająca po ziemi (stąd nazwa odmiany „Pielgrzym”). Doskonała na słoneczne wrzosowisko, na skalniak lub pod drzewa, także do ozdobnych donic. Rodzi mnóstwo dużych owoców w pięknym odcieniu czerwieni, łatwych do zbierania, w dogodnym czasie. Doskonale się rozkrzewia, zadarniając szczelnie duże połacie nawet trudno dostępnych miejsc, jak skarpy, skalniaki, bądź podszycie pod większymi roślinami.
Źródło: wykład Wojciecha Grąbczewskiego w czasie Wystawy „Zieleń to życie” 2012 r.