Niespełna miesiąc temu weszła w życie ustawa umożliwiająca zawieranie nowego rodzaju umowy cywilnoprawnej jako podstawy świadczenia pomocy przy zbiorach. Zawarto już ok. 4,5 tys. takich umów.

Umowę zawiera rolnik (prowadzący gospodarstwo rolne) z osobą pomagającą przy zbiorach (pomocnikiem rolnika).

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz niektórych innych ustaw została  opublikowana w Dzienniku Ustaw z dnia 10 maja, poz. 858.

Rozwiązania w niej zawarte wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rolników korzystających ze wsparcia innych osób przy zbiorach produktów rolnych, podczas których dochodzi do spiętrzenia prac. Chodzi przede wszystkim o to, że w większości owoce, warzywa, tytoń, zioła i rośliny zielarskie dojrzewają jednocześnie w krótkim czasie i muszą być zbierane ręcznie ze względu na dużą podatność na zniszczenie i zepsucie. W sytuacjach wymagających wsparcia przy zbiorach nagminnie stosowane były dotychczas umowy o dzieło, które nie zabezpieczają osób przy nich pracujących i nie przystają do charakteru prowadzonej pracy.

Umowa o pomocy przy zbiorach może być stosowana do czynności obejmujących:

• zbieranie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich;
• usuwanie zbędnych części roślin; klasyfikowanie lub sortowanie zerwanych lub zebranych chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich;
• wykonywanie innych czynności mających na celu przygotowanie chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich do transportu, przechowywania lub sprzedaży;
• wykonywanie innych czynności związanych z pielęgnowaniem i poprawą jakości plonów.

Umowa o pomocy przy zbiorach (na odpłatne wykonywanie tych prac) zawierana jest w formie pisemnej na okres nie dłuższy niż 180 dni w ciągu roku kalendarzowego. Do pracy wykonywanej na podstawie tej umowy nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące minimalnej stawki godzinowej.

Pomocnik rolnika przed zawarciem umowy o pomocy przy zbiorach powinien złożyć rolnikowi oświadczenie o liczbie dni w danym roku kalendarzowym, przez jakie świadczył pomoc przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich, na podstawie umów o pomocy przy zbiorach zawartych z innymi rolnikami.

Pomocnika rolnik zgłasza do ubezpieczenia w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pomocy przy zbiorach, lecz nie później niż przed upływem okresu, na który została zawarta ta umowa.

Rolnik, w którego gospodarstwie pomocnik będzie wykonywał czynności określone w umowie o pomocy przy zbiorach, będzie zobowiązany opłacać za pomocnika składki na ubezpieczenie wypadkowe, określone na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. W zamian pomocnik będzie miał prawo do jednorazowego odszkodowania, w sytuacji gdyby doszło do wypadku w gospodarstwie rolnym w związku z wykonywaniem przez niego czynności określonych w umowie o pomocy przy zbiorach.

Dodatkowo rolnicy będą opłacali za pomocników składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości takiej, jaka jest przewidziana za domowników rolników prowadzących działalność wyłącznie w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Dzięki temu pomocnicy rolników będą mieli zapewnioną możliwość korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej.

Miesięczna składka na ubezpieczenie wypadkowe wynosi obecnie 42 zł miesięcznie, a na ubezpieczenie zdrowotne 142 zł miesięcznie. Składki będą opłacane miesięcznie do 15 dnia następnego miesiąca. Jeżeli okres ubezpieczenia będzie trwał krócej niż miesiąc, składka na ubezpieczenie wypadkowe będzie odpowiednio zmniejszana ponieważ, zgodnie z przepisami o ubezpieczeniu społecznym rolników, obowiązek opłacenia składki powstaje od dnia, w którym powstało ubezpieczenie, a ustaje z dniem, w którym ustało ubezpieczenie. Z kolei składka na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest miesięczna i niepodzielna, a to oznacza że rolnicy będą ją opłacać w pełnej wysokości niezależnie od liczby dni w danym miesiącu, przez które będzie świadczona pomoc.

Rolnik jest obowiązany do zapewnienia pomocnikowi rolnika odpowiednich narzędzi niezbędnych do świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich.

Dochody pomocnika rolnika będą opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a obowiązek podatkowy w tym zakresie ciąży na pomocniku. Rolnik będzie jedynie przygotowywał informacje o przychodach osiągniętych przez pomocnika z tytułu zawartej umowy o pomocy przy zbiorach, na formularzu PIT-8C, i przesyłał tę informację na adres pomocnika oraz do właściwego urzędu skarbowego do końca lutego następnego roku podatkowego.