Czy marzyliście kiedykolwiek, aby niczym jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki wszelki porządek zapanował w waszym ogrodzie? Grządki uprzątnęły się same, chwasty zostały magicznie wyrwane bez kiwnięcia palcem, a rośliny rosłyby zdrowe bez najmniejszego wysiłku? To możliwe! Za sprawą permakultury w twoim ogrodzie może zapanować czarodziejska aura!
Ogród permakulturowy to ogród, który w całej swojej koncepcji nie wymaga ingerencji człowieka, aby móc prawidłowo funkcjonować i rozwijać się. W prowadzeniu takiego ogrodu rezygnujemy zatem ze wszelkich prac pielęgnacyjnych – plewienia, przekopywania czy nawet podlewania. Pozostawiamy nasz skrawek zieleni w taki sposób, aby mógł funkcjonować samodzielnie. Pomimo tego, że na samym początku zakładania ogrodu permakulturowego musimy się trochę napracować, owoce naszych starań przyniosą wielkie korzyści, a my, zanim się obejrzymy, będziemy mogli cieszyć się pięknym i zdrowym ogrodem. Jak to zrobić?
Pierwsza zasada permakultury brzmiąca ,,Troszcz się o Ziemię’’ zakłada, że wszystkie systemy życia mogą rozwijać się i przetrwać. Projektowanie ogrodu w permakulturze powinniśmy więc oprzeć przede wszystkim na zjawiskach zachodzących w naturze, przyjmując, że nasz przyszły ogród będzie jak najbardziej podobny do naturalnego ekosystemu. W środowisku naturalnym spotykamy wiele ekosystemów sprawnie funkcjonujących bez ingerencji ludzkich rąk, a których bogactwo gatunków zaskakuje niejednych pasjonatów przyrody. Naturalne ekosystemy łąkowe czy leśne bez ingerencji człowieka są w stanie wytworzyć wiele nisz ekologicznych, które zapewniają możliwości rozwoju rozmaitym gatunkom roślin i zwierząt. Permakultura zakłada więc wyjściowy dobór mnóstwa przedstawicieli flory i fauny, którzy będą wchodzili ze sobą w wielopoziomowe interakcje, chroniąc, wspierając, odżywiając i wzmacniając siebie nawzajem.
Przed przystąpieniem do zakładania permakultury, powinniśmy jak najlepiej poznać docelowe miejsce występowania poszczególnych gatunków, które chcemy umieścić w przyszłym ogrodzie. Poznanie warunków klimatycznych i siedliskowych panujących na danym stanowisku, zbadanie poziomu pH gleby, jej bogactwa w składniki mineralne i organiczne, obserwacje rosnących w niedalekiej odległości gatunków innych roślin czy obecność zwierzyny, mogą ułatwić nam przyszłe początkowe prace w ogrodzie. Stwierdzenie typu gleby, wybranie odpowiedniego natężenia nasłonecznia czy monitoring temperatury w poszczególnych miejscach naszej działki to również ważne aspekty, które powinniśmy brać pod uwagę przy planowaniu ogrodu permakulturowego. Obserwacja rozmaitych zachowań natury w miejscu naszego docelowego projektu może okazać się kluczowa przy wyznaczaniu specyficznych sfer, które uporządkują nam prace w ogrodzie i pomogą stworzyć mini ekosystemy, w których posadzone rośliny będą w stanie pomagać sobie nawzajem. Do łatwiejszej organizacji przyszłych prac pomocnym rozwiązaniem będzie stworzenie personalnego kalendarza naszego ogrodu, w którym będziemy zapisywać wszelkie zjawiska zachodzące wśród przestrzeni, którą chcemy docelowo zagospodarować. Powinniśmy pamiętać również, iż każde miejsce w naszym ogrodzie rządzi się różnymi prawami – w jednym miejscu będą występowały dane warunki dla rozwoju organizmów, a w drugim mogą nie nieznacznie różnić się od siebie. Filozofia ta zagwarantuje nam stworzenie żywego organizmu, będącego w stanie ewoluować na naszych oczach wraz z upływem lat oraz pór roku.
Przy tworzeniu ogrodu permakulturowego warto zapoznać się z terminem gildii. W dziedzinie ekologii pojęcie to stosowane jest do opisu grupy gatunków wykorzystujących wspólną pulę zasobów naturalnych w podobny sposób. Wiele gatunków w gildii może więc się ze sobą wymieniać, nie zmieniając kształtu biocenozy. Strukturę gildii mogą tworzyć więc mrówki oraz ptaki, które wspólnie odżywiają się nasionami. Termin ten możemy przełożyć również na potrzeby zakładania naszego ogrodu. Jako posiadacze przyszłego ogrodu permakulturowego powinniśmy zatem w taki sposób dobierać gatunki roślin, aby posiadały one wspólne cechy lub były nastawione na podobny cel. W ogrodnictwie istnieje znane pojęcie jednorocznej gildii Trzech Sióstr (zespół roślin zasadzonych na jednej rabacie składający się z przedstawicieli rodzaju fasoli, dyni i kukurydzy), która nastawiona jest na uzyskanie jak najszybszego plonu. Innymi kryteriami doboru poszczególnych gatunków roślin przy tworzeniu gildii może być potrzeba zadarnienia, zwiększenia obecności owadów zapylających (kombinacja różnych ziół np. mięty i tymianku), pozyskania ściółki (kombinacja pokrzywy, koniczyny, żywokostu) czy odstraszenie szkodników i chorób (czosnek lub narcyzy).
Ogród permakulturowy jest odpowiedzią na obecne zjawisko degradacji środowiska, a także wyczerpywania się zasobów naturalnych. Brak stosowania środków ochrony roślin, nawozów i chemicznych preparatów, zastępowanych samoregulacją permakulturowego ogrodu może więc rozwiązać problem wyjaławiania i zakwaszenia gleby czy eutrofizacji wód.
Warto pamiętać, że w pierwszych latach funkcjonowania ogrodu permakulturowego potrzebne są zabiegi pielęgnacyjne, jednak z każdym kolejnym rokiem życia ogrodu, praca naszych rąk będzie stopniowo ustępowała, a my będziemy mogli cieszyć się pięknym ogrodem bez żadnego wysiłku!