Mikoryza to zjawisko występujące naturalnie w świecie przyrody, polegające na symbiotycznym związku korzeni roślin oraz niektórych części grzybów. Wiele badań wykazało, że obecność tej mutualistycznej relacji stwarza lepsze warunki do pobierania składników pokarmowych przez rośliny.
Związek pomiędzy grzybami a roślinami jest przedmiotem badań rozmaitych naukowców na całym świecie. Wiele z nich dowodzi, że mikoryza, zwana również mykoryzą jest bardzo unikalnym i niezwykle korzystnym zjawiskiem zachodzącym w środowisku naturalnym. To właśnie swoiste współżycie korzeni wyższych systematycznie klas roślin oraz niektórych gatunków grzybów sprawia, że oba królestwa żyją ze sobą w harmonii, czerpiąc ze swojego związku ogromne korzyści.
Najczęściej występującą w naturze formą mikoryzy jest endomikoryza, polegająca na przenikaniu strzępek grzyba przez ściany komórkowe roślinnych tkanek. Strzępki grzyba wewnątrz komórek tworzą pęcherzykowate, licznie rozgałęziające się struktury, które posiadają kontakt z błoną komórkową roślin. Dzięki takiej symbiozie roślina zaopatrywana jest w związki mineralne oraz mikroelementy, niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. W zamian za ulepszenie pobierania składników pokarmowych, rośliny odwdzięczają się grzybom, przekazując im związki organiczne, wytworzone w procesie fotosyntezy. Takie związki nie mogłyby zostać wytworzone przez grzyby, co w efekcie przyczynia się do ich utrudnionego lub niekiedy całkowicie niemożliwego zakończenia cyklu życiowego.
Widzimy więc jasno, że zjawisko mikoryzy przyczynia się do pozytywnych aspektów zarówno dla wchodzących w symbiozę grzybów, jak i roślin. Pomimo tego, że mikoryza zachodzi naturalnie w lasach, na łąkach lub innych terenach zielonych, jej proces może zostać wykorzystany przy wzroście niektórych roślin w szkółkach lub przydomowych ogrodach. Dzięki zastosowaniu szczepionek mikoryzowych możemy w łatwy sposób poprawić kondycję roślin oraz wpłynąć na zwiększenie ilości pobieranych przez nich składników odżywczych z gleby.
Szczepionki mikoryzowe to produkty ułatwiające wprowadzanie strzępek grzybni lub zarodniki grzybów do gleby. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów dedykowanych do konkretnych typów roślin. Szeroki wybór szczepionek powodowany jest głównie kilkoma rodzajami mikoryzy, jakie możemy zastosować w przypadku roślin ogrodowych lub szkółkarskich. Szczególnie umiłowany typ mikoryzy, wykorzystywany najczęściej w ogrodach i szkółkach to wcześniej wspomniana endomikoryza (mikoryza wewnętrzna). Nadaje się ona w przypadku wielu odmian i gatunków roślin, dlatego wybór szczepionek sporządzonych na jej bazie może być uniwersalnym sposobem polepszenia warunków w glebie.
Inną z popularnych mikoryz stosowanych w ogrodnictwie jest mikoryza zewnętrzna (ektotroficzna), w której strzępki grzybni oplatają korzenie roślin. Jest to mikoryza wykorzystywana w dużej mierze przez drzewa liściaste i iglaste. Na rynku dostępnych jest również wiele preparatów łączących właściwości wcześniej wspomnianych typów mikoryz. Tego typu produkty dostosowane do mikoryzy mieszanej polecane są szczególnie w przypadku roślin preferujących kwaśne podłoża np. wrzosów, azalii czy borówek amerykańskich.
Stosowanie szczepionek mikoryzowych powinno zostać przeprowadzone w dogodnych warunkach pogodowych, najlepiej w czasie trwania wiosny lub jesieni. Aplikacja szczepionek mikoryzowych podczas zimy nie przyniesie żadnego efektu, bowiem w tym okresie rośliny przechodzą w stan uśpienia. Zabieg mikoryzowania roślin wykonujemy tylko raz w życiu danego osobnika. Wiele ogrodników poleca wykonać ten zabieg podczas sadzenia lub przesadzania roślin w miejsce docelowego rozwoju. Po zastosowaniu odpowiedniego preparatu zaniechajmy również na jakiś czas stosowania nawozów.
Wprowadzanie warunków symbiozy pomiędzy grzybami a roślinami umożliwia ich lepszy wzrost i rozwój. Ponadto rośliny wchodzące w związek mikoryzowy odznaczają się większą tolerancją na suszę oraz nie muszą być często zasilanie preparatami poprawiającymi ich kondycję np. nawozami. Rośliny rosną zdrowe i silne, odznaczają się wyższą jakością kwitnienia oraz większymi plonami. Zabieg mikoryzowania nie wpływa negatywnie na inne rośliny w ogrodzie, jest bezpieczny i nie powoduje żadnych niebezpiecznych skutków ubocznych.