Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach corocznie organizuje spotkanie w Ekologicznym Sadzie Doświadczalnym w Nowym Dworze-Parceli. W tym roku wypadło 10-lecie jego istnienia i tradycyjnie już było okazją do zaprezentowania dorobku badawczego. Zapowiedziano wydanie podręcznika dla ekologicznych sadowników, który usystematyzuje i poszerzy wiedzę na temat ekologicznej produkcji owoców.

Nowoczesna uprawa ekologiczna gatunków sadowniczych nie ma nic wspólnego ze skansenem, nie jest ekstensywna i zakłada osiąganie plonów niewiele ustępujących tym z konwencjonalnych sadów i plantacji oraz Integrowanej Produkcji - podkreślali prelegenci. W Polsce ekometodami uzyskuje się tylko 1% owoców, tymczasem w Europie Zachodniej aż 10%. Wciąż obserwuje się zainteresowanie żywnością ekologiczną i nie ma problemów ze zbytem, także z eksportem, ale corocznie kłopotów nastręcza sama produkcja owoców...

W 5-hektarowym sadzie w Nowym Dworze-Parceli prowadzi się wielowątkowe badania nad przydatnością gatunków, odmian, podkładek, a także doskonaleniem agrotechniki. Po 10 latach istnienia kwater eko widać już, że w sadownictwie nie może być mowy o zamkniętym obiegu materii i konieczne jest nawożenie gleby. Ponadto nie wszystkie gatunki z jednakowo dobrym skutkiem udaje się uprawiać i uzyskiwać dobre polny przy ubogim arsenale środków ochrony i nawozów (np. wiśnie i grusze są trudniejsze w uprawie ekologicznej).

Czym zastąpić środki miedziowe?
W ekosadownictwie można wykorzystywać środki miedziowe, siarkowe i biologiczne. Można zastosować o 6 kg miedzi w czystym składniku lub 12 kg w preparatach miedziowych. Zaleca się zastępować je, ale przy braku innych środków nie jest to łatwe. W Ekologicznym Sadzie Doświadczalnym zastosowano w sezonie dwukrotnie Miedzian i raz preparat siarkowy. Warto zaznaczyć, że nie uprawia się tam odmian wrażliwych, lecz odporne i co najwyżej mało podatne. Z odmian bardziej wrażliwych najlepiej wypadła Ligolina, ale np. Szampion już źle. Na odmianach parchoodpornych zaobserwowano przełamanie odporności na Rewenie, Rubinoli, Melfree.

Celem produkcji ekologicznej nie jest uzyskanie w 100-procentach czystych owoców, ale takie ograniczenie odporności, które jest tolerowane ekonomicznie. Duży nacisk kładzie się na ograniczenie źródła infekcji. Rozkład liści w czasie zimy ogranicza ilość zarodników, ale w metodzie ekologicznej nie stosuje się mocznika. W doświadczeniu badano zatem czy Ugmax Użyźniacz Glebowy, którym opryskano liście pod drzewami, przyspieszy rozkład liści w sadzie. Wyniki były obiecujące. Nieco gorzej wypadły efektywne mikroorganizmy.

Mączniak jabłoni w ekologicznym sadownictwie może być zwalczany jedynie Siarkolem Extra, dlatego praktykuje się wycinanie porażonych pędów, a także zaleca do nasadzeń odmiany charakteryzujące się mniejszą podatnością na tę chorobę.W ekologicznej produkcji i przydomowych sadach nieopryskiwanych poważnym problemem w niektórych sezonach może stać się brudna plamistość jabłek powodowana przez całe spektrum grzybów (w deszczowe lata, gdy korony drzew charakteryzują się dużym zagęszczeniem). W sadzie w Nowym Dworze po raz pierwszy choroba ta wystąpiła w 2009 roku. W innych krajach do ograniczania tej choroby poleca się mydło kokosowe. Jest ono niedostępne w Polsce, dlatego w sadzie IO zastosowano mydło potasowe, które ograniczyło tę chorobę w 50-60%. Aby efekt był zadowalający należy zastosować Mydło Ogrodnicze w stężeniu 2% około 8 razy w sezonie zaczynając od maja.

W walce z gorzką zgnilizną powodowaną przez Pezicula sp. najlepszą metodą okazało się moczenie jabłek po zbiorze z wodzie o temperaturze 48-49 st. C przez 2 minuty. Preparaty Boni Protect, Polyversum i EM-y wykazały nieco gorszą skuteczność. Moczenie w gorącej wodzie wymaga dalszych badań, aby określić np. temperaturę wody dla poszczególnych odmian. Wiadomo już jednak, że owoce przeznaczone do moczenia nie mogą być uszkodzone.

Na tegoroczne warsztaty licznie przybyli zainteresowani ekologicznym sadownictwem. Organizatorzy zapraszają na kolejne spotkanie połączone ze zwiedzaniem sadu ekologicznego.