Upojny zapach jaśminu, rozkoszna woń lawendy czy cudny aromat róż - to pierwsze skojarzenia większości z nas, kiedy myślimy o kwiatach. Nie wszystkie rośliny raczą nas jednak tymi wspaniałymi doznaniami. Niektóre wydzielają cuchnącą, intensywną woń zwłok i rozkładającego się mięsa!
Wielu zada prawdopodobnie pytanie: po co?! W świecie przyrody większość zjawisk ma swoją przyczynę; jeżeli kwiaty roztaczają wokół siebie ohydny smród, to tracą na to swoje zasoby energetyczne i składniki odżywcze – muszą przecież zsyntetyzować odpowiednie związki zapachowe. Jaką mają z tego korzyść? Otóż najczęściej wabią w ten sposób zapylaczy, którymi nie są wabione cudownymi zapachami pszczoły, lecz lubujące się w odorze zgnilizny muchy.
Przedziwną z wielu względów rośliną jest raflezja Arnolda. Występuje w wilgotnych lasach Sumatry i Borneo. Nie wytwarza liści, łodygi ani korzeni – jedynymi jej organami są ssawki, przy pomocy których pasożytuje na pnączach cisus (spokrewnionych z winoroślą) oraz… ogromny, o średnicy dochodzącej do 1 m oraz wadze do 10 kg, czerwony kwiat – największy w świecie roślin. Pojawia się on raz na kilka lat, kwitnie około tydzień, roztaczając wokół siebie smród rozkładających się zwłok. Zapylają go muchówki, to dzięki nim roślina się rozmnaża.
Drakunkulus zwyczajny (inaczej smocza lilia) naturalnie występuje na Bałkanach, Wyspach Egejskich oraz w południowo – zachodniej Turcji. Introdukowano go m. in. w Stanach Zjednoczonych, we Włoszech oraz w Afryce Północnej. Dorasta do 2 m. Rośnie w pojedynkę lub tworzy skupiska. Idealnym siedliskiem są dla niego tereny stepowe oraz gaje oliwne. Wytwarza purpurowy kwiatostan wydzielający trupią woń. Wabi on muchówki oraz chrząszcze, które zwabione odorem, zostają przez kwiatostan zamknięte na noc i wypuszczone dopiero rano, wraz z ładunkiem pyłku, który przekazują do kolejnych kwiatostanów.
Inna roślina, która przyprawi nas swoim zapachem o mdłości to dziwadło olbrzymie. Jego nazwa gatunkowa nie jest przesadzona! Wytwarza olbrzymią bulwę podziemną o masie nawet 120 kg. Tworzy tylko jeden liść, ale ogromnych rozmiarów – nawet 7 m długości. Kwiatostanem jest kolba długości ok. 3 m, wydzielająca smród rozkładającego się mięsa, ale najbardziej odczuwalny jest on w porze nocnej. To dlatego, że zapylenia dokonują padlinożerne chrząszcze, aktywne głównie nocą. Roślina zakwita jednak bardzo rzadko – raz na kilka lat (3-6), a pierwsze kwitnienie ma miejsce dopiero po 10 latach.
Źródła fotografii: 1. Raflezja. WikimediaCommons. Autor: ma_suka. Licencja Creative Commons – uznanie autorstwa. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rafflesia_sumatra.jpg?uselang=pl 2. Drakunkulus. WikimediaCommons. Autor: P.Pickaert. Licencja Creative Commons – uznanie autorstwa. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dracunculus_vulgaris(serpentaire).JPG?uselang=pl 3. Dziwadło olbrzymie. WikimediaCommons. Autor: US Botanic Garden. Licencja Creative Commons – uznanie autorstwa. https://pl.wikipedia.org/wiki/Dziwid%C5%82o_olbrzymie#/media/Plik:Titan-arum1web.jpg