Zmianowanie i uprawa współrzędna roślin w walce ze szkodnikami i chorobami w uprawach ekologicznych

Przez zmianowanie rozumie się kolejne następstwo roślin uprawianych na tej samej powierzchni , uzasadnione przyrodniczo, uwzględniające różne właściwości i wymagania roślin oraz ich wzajemne oddziaływanie.
W przypadku ekologicznej produkcji jest to nieodzowny element, który powinniśmy brać pod uwagę decydując się na ekologiczną uprawę warzyw.
Zasady zmianowania :

• Stosować zmianowanie co najmniej 4 letnie;
• Uwzględniać  zapotrzebowanie roślin na składniki pokarmowe;
• Nie uprawiać po sobie w kolejnych latach roślin z tej samej grupy  i tej samej rodziny;
• W kolejnych latach uprawiać po sobie rośliny o różnym zasięgu systemu korzeniowego pobierając składniki z różnych warstw gleby;
• Uwzględniać w płodozmianie uprawę roślin motylkowatych, wysiewając je jako nawóz zielony w każdym czwartym roku uprawy.

Inną zalecaną metodą wzbogacania i regulowania życia gleby, szczególnie na działkach i w ogrodach przydomowych , jest uprawa współrzędna. Podstawą tej metody jest różnorodność gatunkowa.
Przy uprawie współrzędnej należy uwzględnić czynniki jak:

• Wymagania pokarmowe,
• Ciepłolubność,
• Zapotrzebowanie na wodę,
• Głębokość korzenienia się,
• Zjawisko allelopatii, czyli wzajemnego oddziaływania poprzez wydzieliny roślinne.

Zarówno zmianowanie jak i uprawa współrzędna w istotny sposób przyczyniają się do zachowania zdrowotności roślin i gleby.
Zapobiegają zmęczeniu gleby, chorobom roślin, utrzymaniu i zwiększeniu urodzajności gleby, a w konsekwencji uzyskaniu wysokich i zdrowych plonów.

Przykłady wzajemnego oddziaływania roślin

Poprzez prawidłowo dobrane sąsiedztwo roślin można uchronić je przed szkodnikami i chorobami. Obecność roślin przyprawowych w ogrodzie wpływa korzystnie na rozwój warzyw i odstrasza szkodniki. Na uwagę zasługuje tymianek, szałwia, piołun, bazylia czy majeranek. Zapach niektórych kwiatów np.  aksamitka, nasturcja, pelargonia, nagietek odstraszają niektóre szkodniki. Te rośliny wysiewa się w międzyrzędziach
lub w sąsiedztwie rośliny uprawnej.

Autorka tekstu i zdjęć: Agnieszka Dobosz-Idzik
Źródło: opracowano na podstawie  wydawnictwa Bożeny Błaszczyńskiej  „Proekologiczne metody produkcji w ogrodach przydomowych”, Minikowo, 2009