Planując zakładanie warzywnika, zwykle zwracamy uwagę na kilka elementów takich jak rodzaj gleby i jego pH, przeznaczona powierzchnia, stanowisko i nasze potrzeby żywieniowe. Nie mniej istotne jest jednak wzajemne sąsiedztwo roślin – wiadomo bowiem, że rośliny oddziałują na siebie i mogą być dobrymi sąsiadami lub antagonistami. Jak zatem optymalnie zaplanować warzywniak?

Przy planowaniu warzywniaka dużą uwagę zwracamy na długość okresu wegetacyjnego poszczególnych gatunków. Jeśli dane warzywo szybko nadaje się do zbioru, zazwyczaj jest siane/sadzone jako przedplon (np.: rzodkiew, sałata) lub poplon (kapusta pekińska, jarmuż, kalarepa). Natomiast warzywa o długim okresie wegetacyjnym najczęściej zajmują dane stanowisko przez cały sezon. Niemniej wielkość plonu i zdrowotność roślin zależy od tego, jakie sąsiedztwo zapewnimy warzywom. Dobrymi przykładami jest np.: współrzędna uprawa ogródka z bazylią, która ogranicza m.in. ryzyko i zakres występowania mączniaka rzekomego roślin dyniowatych oraz cebuli i marchwi, które chronią się przed połyśnicą marchwianką i śmietką cebulanką

Dobrzy sąsiedzi:
1. Bób z ziemniakami;
2. Dynia z fasolą, kukurydzą i nasturcją (stosowaną np.: jako pułapki na szkodniki);
3. Cebula z marchwią, brokułami, koprem, sałatą, burakami, porem i pomidorami;
4. Marchew z cebulą, szczypiorkiem, grochem, sałatą, pomidorem, rzodkiewką i wieloma popularnymi gatunkami ziół;
5. Kapusta z burakami, selerami i sałatą;

Źli sąsiedzi:
1. Dynia z ziemniakami;
2. Fasola z cebulą, kapustnymi, burakami;
3. Buraki z fasolą tyczną, gorczycą, ziemniakami, czosnkiem i szpinakiem;
4. Majeranek z bazylią i rutą;

Takie uprawy współrzędne najlepiej rozplanowywać na grządkach w układzie kwadratowym lub prostokątnym. Warto również dobierać gatunki o podobnej wysokości, wtedy nie pojawia się problem konkurencji o światło.

System zmianowania konieczny w warzywniaku:
W warzywniaku warto pamiętać również, aby stosować system zmianowania. Przy jednorodnej uprawie na danej grządce po kilku latach rośliny będą dawały bowiem mniejszy plon a dodatkowo będą w większym stopniu narażone na choroby i szkodniki. Nie bez znaczenia jest również pogorszenie jakości podłoża – może bowiem wystąpić syndrom „zmęczenia gleby”.

Miejsce uprawiana roślin warto zmieniać:
Co dwa lata – por i cebula;
Co trzy lata – marchew, ogórki, sałata, seler, fasola i czosnek;
Co trzy-cztery lata – warzywa z rodziny kapustnych i rzepowatych, ponadto buraki, groch, cykorię i pietruszkę;
Mniej wymagające pod tym względem są pomidory, papryka i bób.

M.M.