W dobie wszechobecnej chemii, posiadając do dyspozycji cały szereg pestycydów, środków owadobójczych, nawozów sztucznych często zapominamy o tradycyjnych metodach uprawy roli. Na szczęście świat przypomniał sobie o zdrowej żywności i pojawiła się moda, a może raczej konieczność zakładania i prowadzenia upraw ekologicznych. Jak wykorzystać metodę agrotechniczną do walki ze szkodnikami?                           

Pod pojęciem metody agrotechnicznej kryją się zabiegi uprawowe, pielęgnacja i nawożenie roślin stwarzające im optymalne warunki do wzrostu i rozwoju, a możliwie jak  najtrudniejsze dla agrofagów. Metoda agrotechniczna zwalczania szkodników ma przede wszystkim znaczenie profilaktyczne, prowadzi do takich zmian w środowisku, aby miało ono jak najbardziej ograniczający wpływ na rozwój szkodliwych dla upraw owadów. 

Zmian warunków odżywiania owadów, oraz mikroklimatu  środowiska można dokonać  za pomocą właściwego zmianowania i izolacji przestrzennej. Jak powszechnie wiadomo, albo raczej należało by powiedzieć było wiadomo (monokultury są obecnie bardzo popularną formą uprawy) wie lotnia uprawa roślin na jednym polu prowadzi do tzw. zmęczenia gleby, czyli jednostronnego wyczerpania się składników pokarmowych lub silnego nagromadzenia się w glebie szkodników i patogenów. Stosowanie odpowiedniego zmianowania jest ważnym czynnikiem ograniczającym populację nicieni i wielu gatunków owadów.  Szczególne znaczenia ma zmianowanie w walce ze szkodnikami wyspecjalizowanymi, czyli takimi, które żerują tylko na danym gatunku uprawnym. Szkodniki takie mają zwykle małą zdolność do przemieszczania się, kiedy na danym polu zabraknie pożywienia szkodnik ginie.  W takim przypadku możemy dane pole wykluczyć z uprawy danej rośliny i w tym czasie sadzić rośliny obojętne lub szkodliwe dla danego gatunku agrofaga.  Tak postępujemy  mątwikami, okres przerwy przy występowaniu mątwika ziemniaczanego powinien wynosić 4-5 lat, dla burakowego musimy także uwzględnić fakt, że może się on żywić innymi roślinami z rodziny komosowatych, goździkowatych i selerowatych.  Oczywiście im większe zakażenie gleby tym okres przerwy w uprawie porażanego gatunku musi być dłuższy, po roku liczba osobników w przypadku mątwika zmniejsza się od 20 – 40%.                       

Układając płodozmian należy zwrócić także uwagę na sąsiadujące pola, tak aby szkodniki niemiały możliwości przenoszenia się z jednej uprawy na drugą, z jednej pokrewnej rośliny na inną.  Istotne jest, aby nie wysiewać tego samego gatunku lub należącego do tej samej rodziny botanicznej na linii wiejących wiatrów, to sprzyja roznoszeniu zarówno szkodników jak i patogenów. Pamiętajmy, żę plantacje nasienne powinny być znacznie oddalone od towarowych plantacji tej samej rośliny. W przypadku ziemniaków plantacje reprodukcyjne nie powinny znajdować się bliżej niż 200m od pól obsadzonych ziemniakami, dla nasienników odległość ta wynosi nie mniej niż 500m. Pola silnie osłonięte, znajdujące się między zabudowaniami znacznie częściej i intensywniej atakowane są przez muchówki, co należy brać pod uwagę przy wyborze lokalizacji plantacji. Uprawa marchwi, cebuli, czy kapusty na otwartej przestrzeni sprawia, że opanowanie upraw przez śmietkę cebulankę, poły śnicę marchwiankę i śmietkę kapuścianą jest znacznie ograniczone.                                                            

Pamiętajmy o tym, że prawidłowy płodozmian jest niezbędny w uprawie ekologicznej, należy go łączyć z odpowiednimi zabiegami uprawowymi i zbilansowanym nawożeniem co zagwarantuje nam drogę do sukcesu.


Autorka: A. Sobczyk


Źródła: A. Wnuk „Entomologia dla rolników”  wyd. AR Kraków, 1990.
Na podstawie wykładów prof.dr.hab.inż. K. Wiech, 2010.