Jesień i zima przypominają ludziom o leczniczych właściwościach czosnku. Znany od dawna, choćby z medycyny ludowej, ze swych wspaniałych wartości czosnek, to niezastąpiony kompan na jesienne i zimowe dni.
Czosnek jest rośliną cebulową zbudowaną z małych ząbków. Charakterystyczny zapach czosnku, uważany jest za jedną z diagnostycznych cech rodzajowych. Zapach ten (a także palący smak) jest efektem występowania w czosnku związków siarki.
Warzywo to pochodzi z Azji, jednak obecnie uprawiane jest na całym świecie. Jeśli chodzi o glebę, to czosnek rośnie najlepiej w bogatych, organicznych jednak przepuszczalnych glebach o odczynie obojętnym. Gorzej udaje się na glebach ciężkich gliniastych. Powinno unikać się nadmiernego podlewania, by nie dopuścić do gnicia części podziemnej. Czosnek preferuje stanowiska słoneczne, znosi także lekkie zacienienie. Na słabych glebach sadzimy w pierwszym roku po oborniku, na żyznych – w drugim roku. Wymaga prawidłowego zmianowania. Ozime formy zaleca się sadzić od połowy października do połowy listopada, natomiast formy jare jak najwcześniej wiosną. Wybierając materiał do sadzenia powinno zwrócić się uwagę na wielkość główek i ząbków – istniej ścisła korelacja między wielkością materiału do sadzenia a wielkością plonu. Według niektórych danych, 100 sztuk ząbków o wadze 340 g, może przynieść plon w granicach 10 000 kg z hektara (10 t/ha), a 100 sztuk ząbków o wadze wynoszącej 120 g plon wyniesie około 6 000 kg z hektara (6 t/ha). Do sadzenia powinno się używać czosnku z naszej strefy klimatycznej – z tego względu importowany z Chin czosnek nie nadaje się do sadzenia w naszym kraju.
Powszechnie znane jest antybiotyczne działanie czosnku przeciw infekcjom, w leczeniu bólu gardła, przeziębień, grypy, zapaleniu oskrzeli i płuc, a także infekcji przewodu pokarmowego. Ponad to poprawia trawienie, sprzyja lepszej perystaltyce jelit, wzmaga produkcję insuliny tym samym obniżając poziom cukru we krwi. Dodatkowym, bardzo pożądanym działaniem czosnku jest redukcja ciśnienie krwi, a w związku z tym zapobiega atakom serca i wylewom. Czosnek „otwiera” naczynia krwionośne, przez co zwiększa się ich światło a w efekcie przepływ krwi do tkanek – w ten sposób wpływa korzystnie na krążenie i jest stosowany w chorobach krążenia. Obniża również poziom cholesterolu we krwi. Myślę, że pomimo tylu właściwości leczniczych, najciekawszą jest przeciwnowotworowe działanie czosnku potwierdzone w wielu badaniach naukowych.
Sądząc po tej długiej liście medycznych zalet czosnku, trudno się dziwić, że i w sferze kulinarnej cieszy się on dużą popularnością. Stosuje się go w formie świeżej, suszonej lub sproszkowanej do przyprawiania różnego rodzaju potraw. Na południu Francji przygotowuje się na bazie czosnku bardzo popularny w tym kraju sos czosnkowy – ailloli.
Importowany dzisiaj do Polski czosnek z Chin budzi wiele wątpliwości. Czy ma on podobne właściwości zdrowotne? A może w jakiś sposób szkodzi naszemu zdrowiu? Póki co na ten temat nie ma badań, co nie zmienia faktu, że zaniepokojenie konsumentów wzrasta.
Magdalena Wszołek
Źródła: http://zielnik.herbs2000.com/ziola/czosnek.htm, http://kwiaty-ogrody.pl/?p=7554, czosnek.uprawy.info/uprawa-czosnku/58-uprawa-czosnku, http://www.czytelniamedyczna.pl/2608,przeciwnowotworowe-wlasnosci-czosnku.html